- UZUN VE ESNEK ÇALIŞTIRILMAK YASALMIDIR?
5258 sayılı aile hekimliği yasasının 5.maddesinde yer alan aile hekimliği hizmetlerinin “acil haller hariç, haftada kırk saatten az olmamak kaydı ile Bakanlıkça belirlenen kıstaslar çerçevesinde ilgili aile hekiminin talebi ve o yerin sağlık idaresince onaylanan çalışma saatleri içinde yerine getirileceği” belirtilmişken 10.9.2014 tarihli 6552 sayılı Yasa ile maddeye bir cümle eklenmiş ve “Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenen aile sağlığı merkezlerinde çalışma saatleri dışında, aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları ile gerektiğinde Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları personeline nöbet görevi verilebilir.” düzenlemesi getirilmiştir.
Bütün bu yasal düzenlemeler Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nca 2014/33 sayılı Genelgenin yayınlanmasında yasal dayanak kabul edilmiştir. Oysa Anayasa Mahkemesi kararlarında da kamu görevlisi olduğu belirtilen aile hekimlerinin özlük haklarının ve çalışma koşullarının genelge ile düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır. Yönetmelikte dahi bu hususlar düzenlenmeksizin Genelge ile çalışma usullerinin belirlenmesi hukuka aykırıdır.
1978 yılında ‘Alma-Ata Bildirgesi’ ile ‘Herkese Sağlık’ sloganıyla Temel Sağlık Hizmetleri’nin önemi tarif edilmiş ve dünyaca kabul görmüştür. Bu bildirgede yer alan, birinci basamak sağlık hizmetlerinin bütün toplumu kapsayan, nitelikli, ekip çalışmasına dayalı, ulaşılabilir, koruyucu hekimliği önceleyen kurallardır. 2008 yılında ise bu bildirgenin güncelliğini ve önemini koruduğu dünya sağlık otoriteleri tarafından bir kez daha ilan edilmiştir.
Türkiye’nin de onayladığı Avrupa Sosyal Şartı’nda taraf devletlerin haftalık çalışma sürelerini aşamalı olarak azaltması öngörülmüş, dinlenmeleri için gerekli düzenlemeleri yapmaları gerektiğinin de altı çizilmiştir. Yine İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme de ise, çalışma sürelerinin makul ölçülerde sınırlanmasını ve dinlenme hakkının güvence altına alınmasını devletlere bir ödev olarak yüklemektedir.
BİYOTIP Sözleşmesinde de sağlık hizmetlerinin bir insan hakkı olarak mesleki standartlara uygun olarak verilmesi gerekliliği düzenlenmiştir. Sağlık hakkı, yaşam hakkı, çalışma ve dinlenme hakkı Anayasamız ile de güvence altına alınmıştır.
Söz konusu nöbet düzenlemesi, görüldüğü gibi çeşitli yönleriyle Anayasamıza ve ayrıca uluslararası düzenlemelere aykırıdır.
Çıkarılan genelge ile aile hekimleri ve aile sağlığı personelinin verdiği sağlık hizmetinin niteliğini olumsuz etkileyecek şekilde, haftalık ve günlük çalışma süreleri arttırılmakta, yeterli sürelerle dinlenme hakları ihlal edilmektedir.
2-YASAL OLMAYAN BU NÖBETLERİ DE TUTMAYACAĞIZ
Aile hekimleri ve birinci basamak sağlık hizmetleri durmak bilmez bir değişime kurban edilmektedir. Sağlık hizmetlerini piyasa koşullarına göre yeniden belirleyen politik tutum, sağlığın her alanında tüketim nesnesine dönüşen hasta akınına uğramış, bu durumdan en çok etkilenen birimlerden olan hastane acil sistemleri ise çökmüştür. Oluşan tahribatın Aile Sağlığı Merkezlerini (ASM) gece gündüz açık tutarak giderilemeyeceği ortadadır. Hastane acillerinin sorunlarının, birinci basamak birimlerini hırpalayarak, mahalle aralarına semt polikliniği gibi hizmet veren ASM ve TSM’ler açarak ve uzun , esnek çalıştırarak giderilemeyeceği açıktır.
Sağlık Bakanlığı’nı buradan bir kez daha uyarıyoruz;
ASM çalışanlarının yitirilmiş temel hakları üzerine yenilerini ekleyerek, haftada 40 saat çalışma üzerine, hafta sonları nöbetleri ve hafta içleri esnek çalışma dayatmalarından vazgeçin.
Birinci basamak sağlık çalışanları olarak, iş güvencesi, insani çalışma koşulları, emekliliğimize yansıyacak emeğimizin karşılığı bir ücret, mesleki dayanışma içinde toplumun her kesimini kapsayacak, nitelikli sağlık hizmeti sunmak istiyoruz.
ASM çalışanlarının dinlenme hakkını elinden alan, tek taraflı sözleşme dayatan, istismara açık ceza puanlarıyla, para kesintileriyle kendine has özel ‘çağdaş kölelik çalışma düzeni’ dayatmalarına karşı sessiz kalmadık, kalmayacağız.
Kendi haklarımız, mesleğimiz, geleceğimiz ve halkın nitelikli sağlık hizmeti alma hakkı için kararlılıkla sürdürdüğümüz mücadelemizi büyüterek devam ettireceğiz.
Bu konuda defalarca yapılan basın açıklamaları ve kitlesel eylemlerle sesini duyurmaya çalışan ASM çalışanları olarak, sadece kendi hakları için değil, toplumun nitelikli sağlık hakkı için de bu mücadeleyi kararlılıkla sürdürdüğünü ve sürdürmeye devam edeceğini kamuoyu ile bir kez daha paylaşıyoruz.
Saygılarımızla Duyurulur.
Gaziantep Sağlıkçılar Meclisi Bileşenleri
Gaziantep Tabip Odası
GAHD
GAHEDER
GASED
SES
TÜRK SAĞLIK SEN